آغاز سال از نگاهِ مردم شناسان

" مردم شناسان را عقیده بر این است که محاسبه ی آغاز سال، در میانِ قوم ها و گروه های کهن، از دوران کشاورزی، همراه با مرحله ای از آغاز کشت یا برداشت بوده و بدین جهت است که آغازِ سال نو در بیشتر کشورها و آیین ها در نخستین روزهای پاییز، زمستان و بهار می باشد. " 

. آیین ها و جشن های کهن در ایران امروز

محاسبه ی فصل ها

" انسان از نخستین سال های زندگی اجتماعی، زمانی که از راه شکار و گردآوری خوراک های گیاهی روزگار می گذراند، متوجه بازگشت و تکرار برخی از رویدادهای طبیعی، یعنی تکرار فصل ها شد. زمان یخ بندان ها، موسم شکوفه ها، هنگام جفت گیری پرندگان و چرندگان را از یکدیگر جدا کرد. نیاز به محاسبه در دوران کشاورزی، یعنی نیاز به دانستنِ زمان کاشت و برداشت؛ فصل بندی و تقویم دهقانی و زراعی را به وجود آورد. نخستین محاسبه ی فصل ها، بی گمان، در همه ی جامعه ها، با گردش ماه، که تغییر آن آسان تر دیده می شد، صورت گرفت. و بالاخره به دلیلِ نارسایی ها و ناهماهنگی هایی که تقویم قمری با تقویم دهقانی داشت، محاسبه و تنظیم تقویم بر اساس گردش خورشید صورت گرفت. " 

. آیین ها و جشن های کهن در ایران امروز

تکنولوژی صنعتی و برگزاری جشن ها

" رسانه های گروهی و وسیله های پر شتابِ رفت و آمد بین شهرها و تآبادی ها، به ناگزیر در بسیاری از زمینه ها و نیز در برگزاری جشن ها یکنواختی و یکسانی را موجب می شود. هنگامی که صفحه ی تلویزیون "سفره ی هفت سین" را در تهران و در یک برنامه ی رسمی نشان می دهد، خواه و ناخواه بر فراهم آوری ِ "سفره ی هفت سینِ" شهر های دور و نزدیک اثر می گذارد و یکسانی و یکنواختی را- به ویژه در فرهنگِ غیر مادی- گسترش می دهد."*

* "برای نمونه، همه ی شهرهای ایران برای "سفره ی هفت سین"، درجست و جوی ماهی قرمز هستند. چون در تلویزیون، ماهی قرمز بر سر "سفره ی هفت سین" نشان داده شده است؛ در حالی که در برخی از آبادی ها ماهی قرمز نیست، در سندهای کهن رنگ ماهی مشخص نشده است."

. آیین ها و جشن های کهن در ایران امروز

گاهشماری و جشن ها

" مردم شناسان بر این باورند که پیدایش گاهشماری و به یاد سپردن فصل ها، بایستی با آغاز دوران کشاورزی همراه باشد، زیرا جامعه ی کشاورز، به ناگزیر، برای ماندن در یک سرزمین، نیازمند شناختن و دانستن زمان مناسب ِ کاشتن و پاس داشتن و برداشتن بود. و از این رو است که بسیاری از جشن ها و آیین های کهن با زمان کاشتن یا برداشتن فرآورده های کشاورزی پیوند دارد. 

کهن ترین گاهشماری ها قمری است، چه زمان دگرگونی های هلال اول ماه، ماه تمام و هلال پایان ماه، برای مردم بیشتر محسوس بود.برای هر یک از این مرحله ها، به ویژه " ماه نو و ماه تمام "* آیین هایی برگزار می کردند که هنوز برخی از آن ها برجاست. "

*" این باور در بین عامه هست که پس از دیدن ماه نو، باید به آب، آینه، زر و ... نگاه کرد( محرم به زر، صفر به آینه)، در هنگام سفر نباید به ماه نو نگاه کرد.  در جنوب فرانسه این باور هست که درخت را باید روزهایی برید که ماه تمام است وگرنه چوب آن از داخل می پوسد."

. آیین ها و جشن های کهن در ایران امروز