چوغ الف

پاره هایی از لا به لای کتاب ها، در زمینه ی مردم شناسی

چوغ الف

پاره هایی از لا به لای کتاب ها، در زمینه ی مردم شناسی

نویسندگان

سفره ی هفت سین

پنجشنبه, ۸ فروردين ۱۳۹۲، ۰۷:۱۶ ب.ظ

" رسم و باوری کهن است که همه ی اعضای خانواده در موقع سال تحویل ( لحظه ی ورود خورشید به برج حمل )، در خانه و کاشانه ی خود، در کنار سفره ی هفت سین گرد آیند.

در سفره ی سفید رنگ هفت سین، هفت روییدنی خوراکی است که با حرف "س" آغاز می شود و نماد و شگونی بر فراوانی روییدنی ها و فراورده های کشاورزی است- چون سیب، سبزه، سنجد، سماق، سیر*،سرکه، سمنو و مانند این ها. افزون بر آن؛ آینه، شمع، ظرفی شیر، ظرفی آب که نارنج در آن ست، تخم مرغ رنگ کرده، تخم مرغی روی آینه**، ماهی ( ماهی قرمز)***، نان، سبزی، گلاب، گل، سنبل، سکه و کتاب دینی ( مسلمانان قرآن و زردشتیان اوستا و ...) نیز زینت بخش سفره ی هفت سین است. این سفره در بیشتر خانه ها تا روز سیزده گسترده است. در برخی نوشته ها از سفره ی هفت شین( هفت روییدنی که با حرف شین آغاز می شود) سخن رفته و آن را رسمی کهن تر دانسته اند ****. 

در ریشه یابی واژه ی هفت سین نظرهای دیگری چون هفت چین ( هفت روییدنیِ از کشتزار چیده شده) و هفت سینی از فراورده های کشاورزی نیز بیان شده است.

پراکندگی نظرها ممکن است به این سبب باشد که در کتاب های تاریخی و ادبی کهن اشاره ای به هفت سین نشده و از دوره ی قاجاریه است که درباره ی باورها و رفتارها و رسم های عامیانه ی مردم تحقیق و بحث و اظهار نظر آغاز شده است."

* برخی از خانواده های زردشتی در سفره ی هفت سین، سیر نمی گذارند، که بد بو و " انگره مینو " ( مربوط به روان بد ) است.

**بازمانده ی این باور که در موقع سال تحویل، تخم مرغی که روی آینه است، می چرخد. 

*** قدحی آب که ماهی در آن می چرخد، نماد شادکامی در موقع سال تحویل است. این که رنگ ماهی قرمز باشد، رسمی جدید است.

**** می گویند پیش از این، هفت شین بوده و با آمدن اسلام، هفت سین شده، تا به جای شراب، بتوان "سرکه" بر سفره گذاشت. این سخن بایستی بی پایه باشد، چون نه سندی در دست است و نه در بین زردشتیان این رسم هست و از این گذشته، واژه ی "شراب" خود عربی است و بایستی با اسلام وارد زبان فارسی شده باشد. 


. آیین ها و جشن های کهن در ایران امروز