جشن سده

" بیشتر دانشمندان - به جز یکی دو مورد - نام سده را گرفته شده از صد می دانند. نظری این است که سده معرف صدمین روز زمستان از تقویم کهن است، تقویمی که سال به دو فصل: تابستان هفت ماهه ( فروردین تا پایان ماه مهر ) و زمستان پنج ماهه ( آبان تا پایان اسفند ) تقسیم می شده است...

... وجه تسمیه هایی که به عدد صد بر می گردد در همه ی کتاب ها، مقاله ها و نوشته های کهن و تازه آمده است، ولی زنده یاد، استاد مهرداد بهار معتقد است که واژه ی سده از فارسی کهن به معنی پیدایی و آشکار شدن آمده، و آن را برگزاری مراسمی به مناسبت چهلمین روز تولد خورشید ( یلدا ) دانسته و می نویسد: جشن سده سپری شدن چهل روز از زمستان و دقیقاً در پایان چله بزرگ قرار دارد. اگر نخستین روز زمستان را- پس از شب یلدا - تولدی دیگر برای خورشید بدانیم، جشن گرفتن در دهمین و چهلمین روز تولد، آیین کهن و زنده ایست ( در همه ی استان های کشور و سرزمین های ایرانی نشین، دهم و چهلم کودک را جشن می گیرند ) و این واژه " sadā " ( اسم مؤنث ) که به معنی پیدایی و آشکار شدن است در ایران باستان sadok و در فارسی میانه sadag بوده، و واژه ی عربی " سذق " و " نوسذق "* از آن آمده است. "

* " نوسذق " معرب " نوسده "، نام پنجمین روز بهمن که با مراسمی به پیشواز سده می رفتند. 

مطالب مرتبط: جشن سده در عصر حاضر. جشن سده و کیش زردشتی. زمان برگزاری جشن سده. شرکت کنندگان در جشن سده. روند سوزاندن سده. جشن های باستانی و اسطوره ای

. آیین ها و جشن های کهن در ایران امروز