چوغ الف

پاره هایی از لا به لای کتاب ها، در زمینه ی مردم شناسی

چوغ الف

پاره هایی از لا به لای کتاب ها، در زمینه ی مردم شناسی

نویسندگان

۳ مطلب در دی ۱۳۹۳ ثبت شده است

" با توجه به دو منطقه در یک سرزمین، ملاحظه می گردد که با اینکه آن دو منطقه فرهنگ کاملا مشابهی ندارند، معذالک نقاط مشترک و ترکیب های فرهنگی مشابه فراوانی بین آنها وجود دارد که هرگز این تشابه بین دو منطقه از دو سرزمین یا دو قاره ی مختلف دیده نمی شود. این تشابه و همسانی درباره ی مناطق همسایه ای که امکان اقتباس و اشاعه فراوان از یکدیگر دارند، گاه به حدی است که می توان مرز آن مناطق را نادیده گرفت و به عبارت دیگر مناطقی را که دارای ترکیب های فرهنگی مشابه همسان می باشند، "حوزه فرهنگی" می گویند. 
بنابراین حوزه فرهنگی عبارتست از منطقه ای که در آن چند گروه و طایفه ی مختلف زندگی میکنند و دارای عناصر فرهنگی و ترکیب های فرهنگی مشترک هستند.
ویسلر* در مطالعه ای که درباره ی سرخ پوستان آمریکای شمالی انجام داد، حوزه های فرهنگی آن مناطق را به حوزه فرهنگی خوراک، حوزه فرهنگی سفال، حوزه فرهنگی بافندگی و بالاخره اجزای محدودتری چون حمل و نقل، نقش و نگار معماری ها، هنرهای زیبا (کارهای روی سنگ و فلزات)، مناسک و سنن اعتقادی و اساطیر تقسیم بندی نمود. 
وی معتقد است با ترسیم این خطوط مشترک در مناطق همجوار و در بین واحدهای اجتماعی یا قبیله ای می توان گروه های مختلف اجتماعی را در قلمرو "حوزه های فرهنگی" دسته بندی کرد. او بر همین اساس حوزه های فرهنگی بومیان آمریکا را ترسیم نمود و آن سرزمین را به پانزده حوزه فرهنگی متمایز ساخت.**"

* مردم شناس آمریکایی که نخستین بار سرزمین مورد مطالعه را به حوزه فرهنگی تقسیم کرد.
** سالها بعد از تقسیم بندی ویسلر، مردم شناسی دیگر یعنی کروبر در تحقیقات خود، همین سرزمین را با معیارهای دیگر محدوده های متفاوت به پانزده حوزه فرهنگی تقسیم نمود.


  • چ.الف
" مجموعه چند عنصر که در یک موضوع مشترک کارکردشان در یک جهت و به یک منظور باشد، یک ترکیب فرهنگی را تشکیل می دهد. مثلا بارسنز در مطالعه "ترکیب فرهنگی" قبائل پوئه بلو* عناصر تشریفات مذهبی را بدین نحو تقسیم بندی می کند:
۱- دعا و قربانی شامل: ذکر، چوب های دعا، آرد و غذای مقدس.
۲- وسایل متبرکه شامل: ماسک، تصویر و سنگ های تبرک.
۳- مناسک شامل: آواز و رقص مذهبی، مسابقات، روزه، تطهیر.
۴- مکان تشریفات شامل: معبد، جهات انجام مراسم، جای وسایل موسیقی، اعداد مقدس. 
در مورد ترکیب فرهنگی اطاق غذاخوری، عناصر زیر یادآوری می شود:
۱- ظروف و وسایل غذاخوری.
۲- انواع غذاهای متداول.
۳- آداب غذا خوردن و تعارفات و تشریفات.
این عناصر و ترکیب ها می تواند بنا بر سلیقه و دیدگاه محقق تغییر یابد و این اجزا و تقسیم بندی ها را در همه ی تحقیقات فرهنگی می توان در نظر گرفت."

* از قبایل سرخ پوست




  • چ.الف
" عنصر فرهنگی نزد همه ی محققان یکسان نیست. مثلا در زمینه مسکن، اگر خانه را در نظر بگیریم، میتوان عناصر مادی فراوانی (چون اطاق ها، راهرو، آشپزخانه و ...) و عناصر غیرمادی زیادی (چون رفتار افراد خانه با یکدیگر، رفتار با جامعه ی خارج از خانه، نحوه ی گذراندن اوقات فراغت و ...) را مشخص نمود و هر یک از این عناصر را نیز میتوان به اجزای کوچکتری تقسیم کرد. 
کروبر عنصر را عبارت از حداقل قابل تعریف می داند و این حداقل را با توجه به کارکرد آن در نظر می گیرد. وی تعیین و تشخیص عناصر فرهنگی را مهمترین و دقیق ترین قسمت مطالعه ی فرهنگی می داند و معتقد است که تحقیق فرهنگی وقتی جامع است که تمام عناصر آن مشخص و تعریف گردد. " 


  • چ.الف