چوغ الف

پاره هایی از لا به لای کتاب ها، در زمینه ی مردم شناسی

چوغ الف

پاره هایی از لا به لای کتاب ها، در زمینه ی مردم شناسی

نویسندگان

۱۹ مطلب در اسفند ۱۳۹۱ ثبت شده است

" زمان آغاز و انگیزه ی برگزاری و ماندگاری ِ بسیاری از جشن ها و آیین های کهن روشن نیست... با گذشت سده ها و هزاره ها و نیز دگرگونی ها و تحولی که در شیوه ی برگزاری به وجود آمده است و می آید، هاله ای از باور و حرمت عامیانه - رسمی و غیر رسمی - جشن ها را در بر گرفته و به آن ها رنگ و سیمای اسطوره ای، که از نیاکان به ارث رسیده، بخشیده است؛ و اسطوره های های پیدایش در همه ی جامعه ها، زمینه ی اعتقادی و دینی دارد. 
در گروه ها و جامعه های ایتدایی، جشن ها خود نوعی آداب و مناسک دینی است و برای خوشنودی نیروهای ماوراءالطبیعه و در پیرامون توتم قبیله برگزار می شود."


  • چ.الف

" در بسیاری از شهرها و آبادی ها، به مناسبت ها و انگیزه هایی چون درو، برداشت خرمن، انگورچینی، آغاز زمان ماهیگیری، تقسیم آب و ... یا رویدادهای دینی و دیگر انگیزه ها و مناسبت ها، آیین ها و جشن هایی برگزار می شود که ویژه ی منطقه و محلی معین است و در شهرها و آبادی های دیگر دیده نمی شود.* "

* در پژوهش های مردم شناسی ، این گونه آیین های محلی گردآوری می شود.


. آیین ها و جشن های کهن در ایران امروز

  • چ.الف

" از دوران های کهن، جشن ها همراه با اسطوره ها و افسانه هایی درباره ی پیدایش آن ها، بر جای مانده است، چون نوروز، تیرگان، مهرگان، یلدا و سده. این جشن ها بی گمان در آغاز برای یادآوری فصل ها و تنظیم برنامه های کشاورزی بوده است و با گذشت زمان، مناسبت ها و داستان های دیگر به آن افزوده شده است. "


. آیین ها و جشن های کهن در ایران امروز

  • چ.الف

" ۱. جشن ها و آیین های باستانی و اسطوره ای و فصلی؛

۲. جشن ها و آیین های دینی و مذهبی؛

۳. جشن ها و آیین های ملی، میهنی، حکومتی؛

۴. جشن ها و آیین های خانوادگی؛

۵. جشن ها و آیین های منطقه ای، که در همه ی شهرها برگزار نمی شود و ویژه ی یک شهر یا یک روستا است و از نظر موضوعی در رده بندی ۱ و ۲ و ۳ جای دارد. "


. آیین ها و جشن های کهن در ایران امروز

  • چ.الف

" جشن ها و آیین های کهن ایران، تا آن جا که آگاهی داریم، همه با شادمانی و سرور همراه است؛ تا جایی که در آیین و کیش زردشتی گریستن بر مردگان " ناشایست " است و کسی که بر مردگان گریه کند، در روز بازپسین، بادافراه ِ *سخت دارد. یگانه مورد سوگواری کهنی که سراغ داریم، " سوگ سیاوش" است که تا سده ی چهارم هجری در بخارا برگزار می شده است. "

* ( اَ ) جزا، کیفر، بدی.


. آیین ها و جشن های کهن در ایران امروز

  • چ.الف

" بسیاری از جشن ها، با قربانی کردن و خوردن گوشت آن همراه است. در برخی از قبیله های ابتدایی که به آدم خوار* معروف اند، یکی از کسان قبیله، یا یکی از دشمنان قبیله را که اسیر است، قربانی می کنند و همه به صورت گروهی از آن می خورند. قربانی کردن حیوان ( گوسفند، گاو، شتر) و نیز انسان در جشن ها، با شادمانی و سرور همراه است. برای نمونه می توان از " عید قربان" نام برد. قربانی کردن شتر در کاشان معروف است؛ که شتر را آرایش نموده و با شادمانی در شهر می گردانند و پس از آن قربانی می کنند. در بین دین ها، تنها دین زردشتی است که قربانی کردن را قدغن کرده است. "

*" اِوانس پریچارد، از مردم شناسان معروف انگلیسی، بر این عقیده است که این آدم خوارگی، برای غذا نبوده، بلکه یک رسم دینی و یا نشانه ی پیروزی بوده که جنبه ی نمادین داشته است."


. آیین ها و جشن های کهن در ایران امروز

  • چ.الف

" فِصح یا پِسَح، پانزدهمین روز از ماه نیسان* روز بیرون آمدن بنی اسرائیل از مصر است. برای مسیحیان، عید فصح (پاک= paques) روز رستاخیز حضرت عیسی است. "

* ماه ِ نیسان ِ رومی برابر با ماهِ اردیبهشت شمسی است.


. آیین ها و جشن های کهن در ایران امروز


  • چ.الف

" واژه ی جشن، که به فارسی امروز به معنی آیین های شادمانی است، از واژه ی" یَسْنْ / یَسْنه " اوستایی و  "یَزِشن " پهلوی، به معنی ستایش و پرستش است و همچون بسیاری از آیین های ایران باستان، رنگ دینی به خود گرفته است. " 


. آیین ها و جشن های کهن در ایران امروز 

  • چ.الف
این روزها مشغول مطالعه ی کتابی هستم از زنده یاد دکتر روح الامینی با عنوان " آیین ها و جشن های کهن در ایران امروز ". موضوع کتاب بررسی روش های امروزی اجرای جشن ها و آیین هایی است که از گذشته های دور همچنان باقی مانده اند، مثل نوروز و مهرگان و ...  و اتفاقا همین نکته آن را نسبت به خیلی از کتاب هایی که در این زمینه ها نوشته شده اند، متفاوت کرده است. 
امیدوارم گزیده های این کتاب برای خوانندگان مفید واقع شود.


* برای آشنایی بیشتر با وبلاگ به قسمت " درباره " سری بزنید.

  • چ.الف