چوغ الف

پاره هایی از لا به لای کتاب ها، در زمینه ی مردم شناسی

چوغ الف

پاره هایی از لا به لای کتاب ها، در زمینه ی مردم شناسی

نویسندگان

جادو

يكشنبه, ۹ تیر ۱۳۹۲، ۱۱:۲۹ ب.ظ
" به هر کجای جهان نگاه کنیم، به رفتاری بر می خوریم که "جادو" نامیده می شود. کسانی که می کوشند از طریق جادو رویدادهای جهان را کنترل کنند، با دعا یا اصلاح روح خود به این کار دست نمی زنند. آدمیان با دعا یا اصلاح روح خود (تزکیه ی نفس)، می کوشند روح خود را هرچه بیشتر با جهان ناپیدا هماهنگ کنند، اما در جادو انسان از طلسم یا از مجموعه کلماتی که کلمه به کلمه تکرار می شوند، یعنی از اوراد، استفاده می کند، یا از چیزی که مایل است اتفاق بیفتد، تقلید می کند. افسانه های پریان، پُر از این نوع جادوهاست. نکته ی اساسی در مورد جادو این است که جادو خود به خود عمل می کند؛ مهم این نیست چه کسی از جادو استفاده می کند، مهم نحوه ی صحیح کاربرد آن است... 
...با زیاد شدن آگاهی های انسان از طبیعت پیرامون، علم جایگزین بسیاری از اموری شده است که روزی جنبه ی جادو داشتند. امروزه برای این که مرغ ها بیشتر تخم بگذارند، به جای ورد و دعا، غذای مرغ ها را بهتر می کنیم، به جای آن که برای دور کردن بیماری، به گردن مان طلسم و دعا آویزان کنیم، خود را برای مصونیت در مقابل بیماری ها واکسینه می کنیم. اما ذهنیتی که سبب شده بود اقوام ابتدایی، دست به اختراع جادو بزنند و به آن توکل کنند، هنوز به تمامی از میان نرفته است. روزگاری انسان از درک جهان پیرامون خود عاجز بود و خود را بی پناه می دید و می کوشید با استفاده از جادو، باد و باران و محصولات و منابع تأمین شکار را به اراده ی خود در آورد. امروز نیز همچون گذشته، بسیاری از مردم که در شهرهای بزرگ زندگی می کنند، از درک و کنترل حوادث بسیاری که بر آنها می گذرد، عاجز اند. شخصی که جلوی داشبورد اتومبیلش نظرقربانی آویزان می کند، به جای این که مقررات ایمنی را در رانندگی بیاموزد و به کار ببندد تا در اتوبان های مدرن با اتومبیل های دیگر تصادف نکند، هنوز هم می خواهد به کمک جادو، رفتار دیگران را کنترل کند. بسیاری از مردم از داروهای جدید مثل آنتی بیوتیک ها و داروهای سولفاته به خاطر خواص درمانی آنها استفاده نمی کنند، بلکه به آنها به چشم همان برگ ها، دانه ها، ریشه ها و سنگ های سحرآمیزی نگاه می کنند که ده هزار سال پیش با التماس از جادوگران می گرفتند و یا می خریدند. 
از این رو گرچه می توان گفت نوع رفتار انسان نسبت به مسائل جادو تغییر کرده اما این تغییرات شبیه تغییراتی نیستند که در نتیجه ی اختراع وسایل بهتری در زمینه ی حمل و نقل یا ارتباطات در انسان روی داده است. امروزه انسان با بسیاری از چیزهایی که روزگاری جادو تلقی می کرد، به شیوه ی دیگری برخورد می کند. اما عقاید کهن هنوز از میان نرفته اند و به صورت تازه ای به حیات خود ادامه می دهند. روزگاری مردم صدف هایی با شکل خاص یا قطعه های کوچک کاغذی پوشیده از نوشته های اسرارآمیز با خود داشتند. و گرچه امروزه مردم در زمینه های دیگری به دنبال جادو می گردند، به هر حال هنوز هم از جادو دل نمی کنند. "