سیاوشان ها
پنجشنبه, ۵ ارديبهشت ۱۳۹۲، ۰۳:۱۹ ب.ظ
" آثار آئین سیاوش در گوشه و کنار ایران به شکل های مختلف باقی مانده است. ظاهراً در ایران، از زمان های بسیار کهن رسم بوده است که آئین ها را در جاهای ویژه ای بگیرند، مخصوصاً وقتی آئینی بر می افتاد یا در راه برگزاری آن مشکلی و مانعی پدید می آمده است، مردم، محل ویژه ای، مخصوصاً روستایی را برای آن بر می گزیدند و مراسم را در آنجا برپا می داشتند. شواهد این واقعیت در تاریخ ایران فراوان است...
... در طول تاریخ تا امروز، نام شمار قابل توجهی از روستاهای ایران با آئین های کهن، از جمله سیاوشان ارتباط دارد.. کهنه ترین اثری که از روستایی به نام سیاوشان نام می برد، تاریخ قم است. این کتاب از روستای سیاوشان نزدیک ازدورقان نام می برد.. در مسالک و ممالک اصطخری هم از سیاوشان هرات نام رفته است...
... در آثار تاریخی تنها از سیاوشان های مهم و یا به تصادف از برخی از آن ها سخن رفته است. بی شک عده ی زیادی از سیاوشان ها در طول تاریخ نام عوض کرده اند اما هنوز چندتایی باقی هستند، از جمله روستای سیاوشان در جنوب آشتیان که عده ای در تهران و جاهای دیگر با نام خانوادگی امیری سیاوشانی منسوب به آنجا هستند.
بالاخره باید از مسجد سیاوشان نام برد، در محله ی سنگ سیاه شیراز در نزدیکی دروازه کازرون. سنگ سیاه، نام سنگ گور سیبویه ی فارسی، زبان شناس مشهور ایرانی است که محله به نام سنگ سیاه گورش مشهور و مسجد سیاوشان، کنار و رو به روی آن است. به احتمال بسار قوی مراسم سیاوشان را صرفاً در این مسجد می گرفته اند، بنابراین آئین سیاوشان چنان در شیراز رایج بوده است که ناچار بوده اند مسجدی را وقف آن کنند.
در فرهنگ های جغرافیایی، تعداد زیادی روستا به نام های سیاوش آباد، سیاوش کلا، سیاوش وجود دارد. نام عده ای از آنها بی تردید به یحیی آباد عوض شده است..
.. همچنین به احتمال زیاد، آیین سیاوشان بیش از هرجا در خراسان رواج داشته و نام تعداد زیادی روستا با نام یحیی آباد در اطراف نیشابور، سبزوار و جاهای دیگر یادآور آن است. تعداد این روستاها زیاد است. طبیعی است بعد از اسلام، نام سیاوش به بدیل اسلامی آن یحیی تغییر کند.
این شواهد نشان می دهد که تا همین اواخر و احتمالاً تا دوره ی قاجار، آئین سیاوشان در عده ای از روستاهای کشور و حتی در شهر شیراز برگزار می شده است. به نظر می آید با پیشرفت تشیع در ایران، کم کم تاسوعا و عاشورا نه تنها جای سیاوشان، بلکه مقدار زیادی از مراسم آن را گرفت. "
