نام روزها

" بنا بر گاهشماری ایران پیش از اسلام، همه ی ماه ها سی روز است - به جای روزهای هفته - هر یک از سی روز ِ ماه، نامی معین دارد. و روزهای ماه - مانند روزهای هفته در گاهشماری کهنِ اروپایی* - نام ستارگان و ایزدان را دارند، که به ترتیب عبارت است از: 

روز نخست هر ماه: اورمزد، ۲: بهمن، ۳:اردیبهشت، ۴: شهریور، ۵: سپندارمذ، ۶: خورداد، ۷: اَمرداد، ۸: دی به آذر، ۹: آذر، ۱۰: آبان، ۱۱: خور، ۱۲: ماه، ۱۳: تیر، ۱۴: گوش ( گئوش)، ۱۵: دی به مهر، ۱۶: مهر، ۱۷: سروش، ۱۸: رشن، ۱۹: فروردین، ۲۰: ورهرام، ۲۱: رام، ۲۲: باد، ۲۳: دی به دین، ۲۴: دین، ۲۵: اِرد، ۲۶: اشتاد، ۲۷: آسمان، ۲۸: زامیاد، ۲۹: مانتره سپند، ۳۰: انارام.

و نام ۱۲ ماه نیز در میان سی نام روزها است و در هر ماه که نام روز با نام ماه یکی بود، آن روز را جشن می گرفتند. بدین ترتیب جشن های دوازده گانه ی سال عبارت بودند از: فروردینگان ( ۱۹ فروردین ماه)، اردیبهشتگان (۳ اردیبهشت ماه)، خوردادگان ( ۶ خردادماه)، تیرگان ( ۱۳ تیرماه)، امردادگان( ۷ اَمرداد ماه)، شهریورگان (۴ شهریورماه)، مهرگان ( ۱۶ مهرماه)، آبانگان ( ۱۰ آبان ماه)، آذرگان ( ۹ آذرماه)، دیگان ( ۸ و ۱۵ و ۲۳ دی ماه**)، بهمنگان، بهمنجه ( ۲ بهمن ماه)، سپندارمذگان ( ۵ اسفند ماه)...

گاهشماری دینی زردشتیان که در هر ماه، چهار روزش نابُر*** است و نباید گوسفند کشت و نه گوشت خورد، بر پایه ی محاسبه ی نام های سی روز ماه است و هنوز زردشتیان - به ویژه در یزد - به آن عمل می کنند.

*" ریشه ی واژگانی روزهای هفته در زبان های اروپایی از نام ستارگان و ایزدان است: یکشنبه ( از نام خورشیدت Sunday )، دوشنبه ( ماه Monday در انگلیسی و lundi در فرانسه)، سه شنبه ( بهرام یا مریخ Mars, mardi)، چهارشنبه ( تیر یا عطارد mercur, mercredi)، پنج شنبه ( برجیس یا مشتری Jupiter, jeudi)، جمعه ( ناهید یا زهره Venus, vendredi)، شنبه ( کیوان یا زحل saturne, samedi)."

**" دی نام خداوند است و در این ماه، سه روز به نام دی است و روز اول اورمزد نیز نام خدا است. در ایران پیش از اسلام در ماه دی چهار روز را جشن می گرفتند ( اول، هشتم، پانزدم و بیست و سوم)."

***" روزهای نابُر و پرهیز عبارت است از بهمن(دوم)، ماه(دوازدهم)، گوش(چهاردهم) و رام( بیست و یکم)."

. آیین ها و جشن های کهن در ایران امروز